YALIN YÖNETİMİN CEO’SU

İkinci dünya savaşından sonra tüm dünyada hızla ilerleyen sanayileşme sırasında dünyada bilinen Toyota üretim modelinin mimarlarından William Edward Deming Japonya’da Yalın Üretim ve Toplam Kalite metotlarını bir bir hayata geçirirken değişen dünyada ilham aldığı yer, müşterilerin ne düşündüğü; ödül aldığı yer ise müşterilerin memnuniyeti oldu.

1950 yılında Dr. Deming İkinci Dünya Savaşı sonrası harap halde olan Japonya’yı ayağa kaldırmak üzere General MacArthur tarafından ülkeye davet edildi. Dr. Deming’in verdiği dersler birçok heyecanlı Japon mühendis tarafından kelime kelime not edildi. Tüm bu notlar çok değerliydi ve bu yüzden hepsi sadece Japoncaya çevrilmekle kalmadı, aynı zamanda binlerce kopyası yapıldı ve satıldı. Japonlar Dr. Deming’e telif hakkı ödemeyi teklif edince o bunu reddetti ve onun yerine başka bir fikir önerdi. Dr. Deming, toplanacak paranın üstün performans gösteren şirketlere verilmek üzere bir ödüle çevrilmesini istedi.

1951’den beri verilen Deming ödülü bugün dünyanın en prestijli ve en uzun süredir verilen kalite standartları ödülüdür. O kadar ki, Amerikan Kongresi zaman içinde bu ödülün önemini fark etmiş ve Deming Ödülü’nü örnek alarak, 1989’da Malcolm Baldrige ulusal kalite ödülü yürürlüğe koymuştur.  

Şirketimizin Velinimeti Müşteridir
 
"A customer is the most important visitor on our premises. He is not dependent on us. We are dependent on him. He is not an interruption of our work. He is the purpose of it. He is not an outsider of our business. He is part of it. We are not doing him a favour by serving him. He is doing us a favour by giving us the opportunity to do so.” Mahatma GANDHI

"Müşteri, bizim için en önemli ziyaretçidir. O bize bağımlı değil. Biz ona bağımlıyız. O bizim işimize bir engel değil. İşimizin amacıdır. O bizim işimizin dışında değil, merkezindedir. Ona hizmet ederek bir iyilik yapmıyoruz. Bize bunu yapma fırsatı vererek bize bir iyilik yapıyor.” Mahatma GANDHI

Yukarıdaki söz bir işletmenin kuruluş amacını özetleyen ve işletmelerin Endüstri 4.0’da hayatta kalmalarını sağlayan ana fikrin özetidir. Yalın üretimin birinci maddesi JIT (Just in Time)’e göre tam zamanında üretim mantığında temel öge müşteri talebidir. Aksi taktirde üretim Endüstri 2.0’daki gibi partiler halinde sürekli üretim bandında yapılabilirdi. Kararlar yönetim tarafından alınarak aşağı doğru iş akışı sağlanırdı. 
“Yalın Yönetim yalın olmaz, eğer her çalışan katılımcı olmaz ise” demiş John Shook. Müşteri taleplerini ve yaşanan sorunları paylaşımcı yönetimle karşılamaz iseniz sorunları çözebilme esnekliğine ulaşamazsınız. “Tam Zamanında Üretim” sürecinin temelini oluşturan kavram, sadece "ne gerekli, ne zaman gerekli ve ne kadar gerekli" mottosuna dayanır. Bu motto da yukarıda Mahatma Gandhi’nin dediği gibi, “Şirketimizin velinimeti müşteridir”. Bu ana fikri şirketin her çalışanının ana fikri haline getirdiğimizde ortaya çıkan sorunlar hep birlikte ve kısa zamanda çözüme ulaşacaktır. Yukarıdan aşağıya doğru itme yöntemi ile olan sistemler yerini aşağıdan yukarı doğru çekme yöntemine bırakmıştır. Artık yönetim aşağıdan yukarıya doğru iletilen verilerle şekillenmiş ve bu bağlamda müşteri ana yönetici rolünü üslenmiştir.
Yalın düşünmeyi özetlersek, müşterilere ihtiyaç duyduklarında verimli bir şekilde ve sürekli değer sağlamak, değer yaratma ve gerçekleştirme sistemini sürekli iyileştirmek için gerekli zihniyettir.
Şirketinizin CEO’su Müşterinizdir
“Okyakusama wa kamisama desu.”
Japon Özlü Sözü

“Müşteri velinimetimizdir.”
Türkçe Özlü Sözü

Her iki söz de anlam olarak, “müşteri bizi biz yapan kriterlerin temel taşıdır” ortak paydasında buluşmuştur. Tüm istek ve öneriler müşteri talep analizinden gelmekte ve müşterinin sesini ve hislerini en iyi duyan ve analiz eden firmalar başarılı olmaktadır. Müşteri ve müşterinin çevresel faktörleri tüm şirketlerin CEO su görevine atanmıştır. Yalın Yönetimin CEO’su müşteridir ve ne derse ne isterse o olur. 

Mimar Sinan’ın muhteşem eserlerinden birisi olan Süleymaniye Cami görkemli ve ince minareleri ile zamanının en değerli eseri olarak İstanbul’u süslerken bir grup çocuğun dört minareden bir tanesinin eğri olduğunu konuştuğunu duyan Mimar Sinan, bu kadar küçük bir söylemi bile görmezden gelmemiş ve çocukları çağırarak hangi minarenin eğri olduğunu sormuş. Çocukların gösterdiği minareye halat bağlatarak onlara, “Şimdi ustalar çekecek ve siz dur diyene kadar devam edecekler” demiş. Çocuklar eğri dedikleri minarenin karşısına geçerek düzeldiğine inandıkları zaman ustalara “dur” demişler.  Mimar Sinan çocuklardan düzeldi teyidi alınca teşekkür ederek çocukları evlerine yollamış. Mimar Sinan minarenin eğri olmadığını ve halatla düzelmeyeceğini bildiği halde bu algıyı kırmak ve büyümesini engellemek için çocukları dinlemiş ve onları ödüllendirerek ikna etmiştir. Mimar Sinan olabilmek dış seslere kulak vermekten ve çalışanları ile bir ekip olabilirken ekibini sürekli eğitmekten geçer. Bundan elli yıl sonra öğrencisi Sedefkar Mehmet Ağa dünyanın en iyi eserlerinden bir tanesi Sultan Ahmet Caminin mimarlığını yapmıştır.

Yalın yönetim “yüksek kaliteli ve yenilikçi ürün ve hizmetlerin üretimi ve sağlanması yoluyla toplumun ve dünyanın sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunmak” için çalışan,  yönetim felsefesi, değerleri ve yöntemlerine dayanan bir organizasyon kültürüdür. 

Dr. Deming'in dediği gibi, “Anlamak dışarıdan gelir… İlerlemek yalnızca o dış görüşle olur.”

Müşterinin CEO olduğu ve şirketi şekillendiren tüm kararların müşteri tarafından geldiği bilindiği halde hala “ben” egosuna kapılan ve dışarıdan gelen seslere kulağını kapatmakla kalmayıp aynı zamanda bu sesleri çalışanlarla da paylaşmayan eski tip yöneticiler ile geleceği planlamanın imkanı olmayacaktır.
 

Hüseyin Gümüştekin
ErkinŞahinöz Akademi Danışmanı