AMAÇ
Pek çok işletme, karşı karşıya bulunduğu risklere karşı önlem alır, sigorta imkanlarını kullanır. İşletmelerin en zayıf kaldıkları, en az önlem geliştirdikleri alanlardan birisi vergi riskleridir.
İşletmeler, işletme sahip veya çalışanları mali, cezai, itibar riski gibi pek çok vergisel risklerle karşı karşıyadır. Bu risklere karşı tepkiler çoğu kez vergi incelemesine alınması, vergi ceza ihbarnamesine muhatap olma gibi risklerin realize olması sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Risk, zarara uğrama tehlikesidir. Vergi riski, vergi iş ve işlemleri ile uygulamaları nedeniyle işletmelerin mali zarara uğraması veya faydalanması mümkün olan vergisel avantajlardan, teşviklerden yararlanamaması şeklinde ortaya çıkabilir. Vergi risklerinin mali sonuçları yanında, çalışan ve işletme sahipleri için hapis cezasına kadar uzanan diğer riskleri de mevcuttur.
Ya sen riski yönetirsin ya da riskler seni.
Vergi riskleri yönetilebilir bir olgudur. Risk yönetiminde en önemli unsur, gerçekleşmeden önce gerekli önlemlerin alınmasıdır. Eğer her türlü önleme rağmen risk ortaya çıkmış ise, bu kez olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi yönünde stratejilere sahip olunması gerekir. Vergi risk yönetiminde en önemlisi, işletmede riskler ortaya çıkmadan potansiyel risklere karşı gerekli önlemlerin alınmasıdır.
Vergi risk yönetimi işletmelerdeki pek çok risk tanımlama ve uygulamalarına göre yeni bir alandır. Ancak, kurumsallaşan, gerek iç kontrol ve/veya iç denetim, gerekse kurumsal risk yönetimi uygulayan şirketler vergi risklerinin de farkına varmış ve şirket içi görev bölüşümü, yapılanma ve uzman personel çalıştırmaya ağırlık vermeye başlamışlardır.
Günümüzde bir şirket yöneticisi için en büyük risklerden biri tam olarak ne olduğunu anlamadığı vergi uygulamalarının ve işlemlerinin altına imza atmaktır. Şirket üst yönetiminin vergi okuryazarlığı önemli hale gelmiştir.
• Etkin vergi risk yönetimi ne sağlar?
* Vergi planlamasında etkinlik
* Vergi yükünüzü azaltmak
* Vergi cezaları ile karşılaşmamak
* Ödenmesi gerekenden fazla vergi ödememek
* Vergi avantajlarından en etkin şekilde yararlanmak
* Vergi avantajı içeren uygulamalarla mutlu çalışan, verimli iş ortamı oluşturmak
* Belirsiz vergileme süreçlerinin önüne geçmek, öngörülebilirlik sağlamak
* Daha etkin ve rasyonel nakit yönetimi oluşturmak
* Rakiplerinize göre fiyat veya maliyet avantajı sağlamak
* Vergi incelenmesine alınma riskini azaltmak, vergi denetim risk analizlerinde riskle mükellef grubuna girmemek
* İtibar riski ile karşı karşıya kalmamak
* İşletme yönetici ve diğer sorumluların hapis ve benzeri cezalarla muhatap olmaması
• Vergi riskleri neden önem kazandı?
Vergi riskleri ulusal ve uluslararası gelişmeler nedeniyle giderek artmaktadır.
* Karmaşık türev işlemler
* Vergi idarelerinin diğer kamu kurum ve kuruluşları ile bilgi paylaşım imkânları
* Vergi idarelerinin risk analiz sistemleri
* Pek çok kurumdan elde edilen veriler
* İşletmeler üzerinde yükümlülük türlerine sürekli yenilerinin eklenmesi
* Vergi cezalarının ağırlaştırılması
* Mevzuattaki sık değişiklikler ve mevzuatın karmaşık yapısı
* Vergi idaresinin yorum değişikliği
* Yargının içtihatları ve içtihattaki değişiklikler
* İş ilişkilerindeki farklılaşma
* Denetim kapasitesi ve sıklığı
* Vergi denetiminin kalitesi
* Sektöre yönelik riskler
* İşletmelerin daha fazla düzenlemeye uyum sağlama zorunluluğu
* Şubeleşme
* Yurt dışı iştirakler
* Muhasebe sistemleri
* Finansal raporlama standartlarına uyum
• İşletme üst yöneticisi tarafından vergi riskleri ile ilgili cevaplanması gereken sorular?
* Karşı karşıya olduğunuz işletmenize has risklerden haberdar mısınız?
* Muhasebe sisteminiz güncel mi?
* Muhasebe çalışanlarının konusunda yetkin kişiler mi?
* Vergi biriminiz yetkin mi?
* Vergi mevzuatını takip, yorum ve mevzuatın doğru uygulanmasında ne durumdasınız?
* Vergi mevzuatındaki değişikliklerin işletmeniz üzerindeki muhtemel etkilerini değerlendirebiliyor musunuz?
* İşletmenize özel vergi risklerine yönelik sistematik risk değerlendirmesi veya başka bir deyişle vergi check-up’ı yaptırdınız mı?
* Önemli işlem ve operasyonlar öncesi işlem veya operasyonun vergisel boyutunun analizi yapılıyor mu?
* Beyan ve bildirimleriniz zamanında ve usulüne uygun yapılıyor mu?
* Tedarikçilerinizi tanıyor musunuz?
* Vergi inceleme süreç yönetim planınız var mı?
* Vergi afları veya matrah artırım uygulamalarına ilişkin işletme stratejiniz, fayda maliyet analiz çalışmanız var mı?
* Ödemeniz gerekenden fazla vergi ödüyor olabilir misiniz?
* Vergi planlaması imkânlarından yararlanıyor musunuz?
* Vergi indirim, muafiyet ve istisnalarını uygun şekilde kullanabiliyor musunuz?
* İşletmeniz departmanları ile muhasebe ve vergi birimleri arasında, özellikle işlem öncesi, sıkı entegrasyon oluşturuldu mu?
* Vergi uyuşmazlıkları durumunda atılacak adımlar konusunda bir acil eylem planınız var mı? Süreler ve cevaplar, tutanaklar, savunmalar konusunda yetkin bir ekibiniz var mı?
Vergi risklerine karşı “Vergi Check-up”ı öneriyoruz.
Vergisel risklere karşı önlem alınması, risklerin ortaya çıkmasından sonra onlarla mücadele etmekten daha az maliyetlidir. Bu nedenle, Akademi olarak işletmenizin karşı karşıya bulunduğu vergisel riskler konusunda, işletmenize özel “vergi check-up”ı hizmetimizi sunmayı öneriyoruz. Böyle bir çalışma ile işletmenizi, işletmenizin mali durumunu, vergisel risklerini, vergi planlaması imkânlarını, muhasebe ve vergi birimlerinizin durumunu, muhasebe sisteminizin etkinliğini, tedarikçi ve müşterilerinizi daha iyi analiz etme, muhtemel risklere karşı önlem geliştirme imkânına sahip olacaksınız.